Tham vấn thí điểm xây dựng hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

Tham dự cuộc họp có gần 40 đại biểu đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ Xây Dựng; Đại diện Lãnh đạo UBND; Văn phòng UBND thành phố; Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng; Tập Đoàn điện lực Việt Nam; Công ty vận hành hệ thống điện và điều độ điện Quốc gia; lãnh đạo các Sở và lãnh đạo các Công ty khai thác sử dụng nước lớn trên lưu vực sông Vu Gia, Thu Bồn.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Hồ Quang Bửu, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn không chỉ là huyết mạch về tài nguyên nước của tỉnh Quảng Nam mà còn là hệ thống sông ngòi có vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo sinh kế của hàng triệu người dân trong vùng. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, trước tác động của biến đổi khí hậu, phát triển hạ tầng thủy điện, đô thị hóa nhanh, lưu vực sông này đang đối mặt với nhiều thách thức lớn như: cạn kiệt nguồn nước mùa khô, ngập lụt mùa mưa, xâm nhập mặn vùng hạ du, và đặc biệt là xung đột lợi ích sử dụng nước giữa các ngành, các địa phương.

“Để giải quyết các thách thức nêu trên, việc xây dựng một hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) cho lưu vực Vu Gia - Thu Bồn là vô cùng cần thiết và cấp bách. DSS sẽ giúp tích hợp các nguồn dữ liệu, mô phỏng các kịch bản quản lý nước, và hỗ trợ các nhà quản lý đưa ra quyết định đúng đắn, kịp thời và dựa trên bằng chứng khoa học” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu nhấn mạnh.

Tại cuộc họp, các đại biểu đã nghe chuyên gia quản lý lưu vực sông Rhône, Pháp trình bày các tham luận về: (1) Kết quả nghiên cứu xây dựng hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn: Kinh nghiệm Quốc tế về Quản lý tài nguyên nước theo lưu vực sông; những thách thức về quản lý tài nguyên nước trên lưu vực sông Vu Gia Thu Bồn; những lợi ích của hệ thống hỗ trợ ra quyết định); (2) Kết quả nghiên cứu xây dựng hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn: Đề xuất về cấu trúc hệ thống DSS thí điểm cho Vu Gia – Thu Bồn; Cách thức tổ chức, vận hành DSS (thiết lập thể chế và tài chính); Định hướng vận hành hệ thống DSS trong tương lai, hướng tới tổ chức lưu vực sông.

Trên cơ sở những tham luận được trình bày, các đại biểu tham dự cuộc họp đã phát biểu ý kiến, thảo luận về vai trò, tầm quan trọng và các thành phần của hệ thống hỗ trợ ra quyết định; cách thức vận hành hệ thống DSS nhằm điều hòa và phần phối tài nguyên nước, tối ưu hóa lợi ích cho các bên liên quan; thể chế và khung pháp lý để hỗ trợ triển khai vận hành hệ thống DSS; vai trò của các bên liên quan trong việc quản lý hệ thống DSS hướng tới thí điểm xây dựng ủy ban lưu vực sông; khó khăn, thách thức trong xây dựng DSS và phương hướng giải quyết;….

Phát biểu tại cuộc họp, ông Châu Trần Vĩnh, Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, quản lý tổng hợp tài nguyên nước theo đơn vị lưu vực sông là một xu hướng tất yếu, phù hợp với thông lệ quốc tế và đã được nội luật hóa tại Việt Nam. Tinh thần này đã được thể hiện rõ trong Luật Tài nguyên nước năm 2012, và tiếp tục được củng cố trong Luật sửa đổi năm 2023 với các quy định rõ ràng hơn về đảm bảo an ninh nguồn nước, trật tự ưu tiên sử dụng nước, cũng như trách nhiệm của các bên liên quan.

Trong bối cảnh đó, Cục Quản lý tài nguyên nước đã và đang phối hợp chặt chẽ với Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) triển khai nghiên cứu thí điểm xây dựng Hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) cho lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn. Đây là một trong những lưu vực trọng điểm có vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh nguồn nước cho tỉnh Quảng Nam, thành phố Đà Nẵng và vùng duyên hải miền Trung.

Ông Châu Trần Vĩnh cũng chia sẻ, với sự phối hợp hiệu quả của UBND tỉnh Quảng Nam, cuộc họp tham vấn đầu tiên đã được tổ chức vào ngày 07/03/2024, với sự tham gia của lãnh đạo địa phương, các cơ quan trung ương, đại diện Liên minh châu Âu, AFD và nhiều bên liên quan. Cuộc họp đã mở ra những định hướng rất quan trọng cho việc hình thành Hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) này.

“Hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) không chỉ là một công cụ kỹ thuật, đây cũng là nền tảng giúp các cơ quan chức năng đưa ra các quyết định về vận hành liên hồ chứa, phân bổ nước, ứng phó với hạn hán và lũ lụt, dựa trên dữ liệu thời gian thực” - Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh nhấn mạnh.